جواب معرکه
همان گونه که گفتیم جمله از دو قسمت اصلی نهاد وگزاره تشکیل می شود اکنون اجزای اصلی ،که جمله رابه وجود می آورند، بررسی می کنیم .
اجزای اصلی جمله :
(نهاد ،مفعول ، متمم ، مسند، فعل ) اجزای اصلی جمله هستند .
در بحث قبل گفتیم نهاد کسی یا چیزی است که در مورد آن خبری می دهیم.
مفعول : مفعول گروه اسمی است که پس از آن نشانه' را' بیایید یا بتوانیم این نشانه را به آن بیفزاییم .
توجه :هرگاه بخواهیم مفعول را در جمله بیابییم ،از فعل جمله سوال می شود'چه کس را 'یا 'چه چیزی را 'جوابی را که همراه با را بیایید، مفعول می گوییم .
مثال : علی کتابها را آورد .
نهاد: ' علی ' مفعول :'کتابها را ' فعل:' آورد '
'چه چیزی را' آورد ؟ 'کتابها را' مفعول
متمم: گروه اسمی است که پس از حرف اضافه بایید و معنای جمله بدون آن ناتمام است.
برخی از حروف اضافه عبارتند از : ' به ،از،با،برای، در،تا ،چون،درباره ی و ...
مثال : رزمندگان اسلام با دشمن جنگیدند .
نهاد :رزمندگان اسلام متمم: با دشمن 'با حرف اضافه ' فعل : جنگیدند .
مسند:گروهی از کلمات هستند که همراه افعال اسنادی می آیند . افعال اسنادی عبارتند از: است(هست)، بود( به معنای باشد ) ،شد، گشت( می گردد) و گردید و مشتقات آنها.
مثال : هوا سرد شد .
نهاد:هوا مسند :سرد فعل اسنادی : شد .
بررسی جمله از نظر چند جزئی بودن :
جمله یک جزئی:
اگر جمله فقط یک فعل باشد و معنای کامل را به شنونده برساند وشنونده منتظر کامل شدن جمله نباشد می گوییم جمله یک جزئی است .
مثال : رفت (فعل ) شنونده می داند کسی رفته است .یعنی او رفت .
جمله دو جزئی :
این نوع جملات از دو قسمت نهاد و فعل تشکیل می شود و گزاره این جمله تنها فعل می باشد .
مانند : علی آمد.
نهاد :علی گزاره :آمد(فعل)
جمله سه جزئی:
هرگاه جمله تشکیل شود از نهاد و گزاره شامل (فعل جمله همراه با مفعول یا مسند یا متمم بیایید)یعنی: (نهاد+ مفعول + فعل ،نهاد+ متمم+ فعل ، نهاد+ مسند+ فعل)می گوییم جمله سه جزئی است .
مثال :او کتاب را خرید . (نهاد + مفعول + فعل.)
نهاد: او مفعول: کتاب را فعل: خرید .
مثال : علی با دشمن جنگید.( نهاد + متمم + فعل.)
نهاد : علی متمم : با دشمن فعل : جنگید .
مثال: ایران سرزمین دلیران است .(نهاد + مسند + فعل اسنادی )
نهاد : ایران مسند : سرزمین دلیران فعل : است
جملات چهار جزئی :
در این نوع جملات گزاره شامل مفعول و متمم وفعل می شود . (نهاد+مفعول + متمم +فعل )
مانند : او کتاب را از کتاب فروشی خرید .
نهاد : او مفعول : کتاب را متمم: از کتاب فروشی فعل : خرید